پیشگیری از مرده زایی در زنان بارداری که چنین خطری آن ها را تهدید می کند، با خوابیدن به پهلو در سه ماه آخر بارداری تا 50 درصد موفقیت داشته است. این موضوع با تحقیقات وسیعی در سطح بین المللی بررسی و مورد تائید قرار گرفته است. با مطالعه این یادداشت می توانید با این پژوهش و درستاوردها و توصیه های آن بیشتر آشنا شوید. همچنین از آنجایی که خواب دوران بارداری اهمیت به سزایی بر سلامت مادر و نوزاد دارد، مجله خواب داتیس نیز به این موضوع در مقالات خود پرداخته است، شما را به مطالعه آن ها دعوت می کنیم.
پژوهشی بین المللی در نیوزلند منتشر شده است و شواهد قدرتمندی ارائه می دهد که زنانی که در معرض خطر مرده زایی هستند، می توانند با خوابیدن به پهلو در طول سه ماه آخر دوره بارداری این ریسک را تا نصف کاهش دهند. همچنین این پژوهش بزرگ (که به عنوان متاآنالیز داده های شرکت کنندگان منفرد شناخته می شود) تائید می کند که خطر مرده زایی با خوابیدن به پشت که توسط همه زنان باردار در سه ماهه آخر بارداری اعمال می شود، ارتباط دارد.
در زلاند نو، مرده زایی به فوت نوزاد تا 20 هفته پس از تولد گفته می شود. سالانه 2.64 میلیون نوزاد در دنیا قبل از تولد جان خود را از دست می دهند، و هر سال حدود 300 نوزاد در اوتروای (یکی از شهرهای نیوزلند) نیوزلند مرده به دنیا می آیند. در نیوزلند حدودا از هر 500 زن یکی تجربه غم انگیز مرده زایی یا از دست دادن نوزاد در طول 28 هفته پس از بارداری را دارد.
ما تمام داده های در دسترس را از سرتاسر جهان گردآوری کردیم که شامل پنج مطالعه قبلی می شود که تحقیقات قبلی ما، یعنی مطالعه مرده زایی در آکلند در سال 2011 نیز جزو آن است. این تحقیق ابتدا رابطه بین نحوه خواب مادران و ریسک مرده زایی را شناسایی می کند. یافته های اصلی در این پژوهش عظیم که شامل اطلاعاتی از 851 مادر داغدار و 2257 زن باردار می شد نشان داد که خوابیدن به پشت از 28 هفتگی دوران بارداری به بعد ریسک مرده زایی را 2.6 مرتبه افزایش می دهد.
این خطر فزاینده بدون توجه به دیگر عوامل شناخته شده ریسک مرده زایی ایجاد می شود. از آنجایی که، این ریسک فزاینده است، معنی اش این است که خوابیدن به پشت بر دیگر عوامل خطرزا، از قبیل رشد ناقص نوزاد در رحم، اضافه می شود.
شاخص های ریسک رایج برای موارد مرده زایی اخیر به سادگی قابل اصلاح نیستند. این شاخص ها شامل این موارد می شود: حاملگی در بالای 40 سالگی، چاقی، سیگار کشیدن مداوم و رشد ناقص نوزاد متولد نشده، بخصوص در صورتی که رشد نیافتگی قبل ازتولد تشخیص داده نشده باشد. همچنین زنان در طول اولین بارداری خود و یا در صورت داشتن بیش از سه فرزند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. زنان منطقه اقیانوسیه و آسیای جنوبی نیز نسبت به زنان اروپایی بیشتر در معرض خطر مرده زایی متاخر قرار دارند.
درصورتی که شاخص های ریسک قابل اصلاح شناسایی شوند، پیشگیری از مرده زایی در برخی از موارد امکان پذیر خواهد بود. بویژه، تحقیق عظیم ما نشان داده است که اگر هر زند بارداری به پهلوی خود بخوابد بعد از 28 هفته از بارداری، تقریبا 6 درصد از مرده زایی های متاخر قابل پیشگیری خواهد بود. این می تواند جان حدود 153 هزار نوزاد را در سال در سراسر جهان نجات دهد.
رابطه بین مادری که به پشت می خوابد و مرده زایی به لحاظ بیولوژیک محتمل است. حالت خوابیدن به پشت در اواخر دوره بارداری با کاهش جریان خون به رحم ارتباط دارد. از این رو زنان در حال وضع حمل و زنانی که جراحی سزارین دارند به روال معمول به سمت پهلو خم می شوند تا جریان خون رسانی به نوزاد بهبود پیدا کند.
یک تحقیق جدید در مورد این که چگونه حالت خواب مادر بر جریان خون اثر می گذارد، شواهد خوبی ارائه داد. نتایجی که با استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) بدست آمده است، نشان می دهد که هنگام خوابیدن به پشت، عروق اصلی، یعنی بزرگ سیاهرگ زیرین، در لگن مادر توسط رحم باردار تحت فشار قرار می گیرد. این موضوع جریان خون در این رگ را تا 80 درصد کاهش می دهد.
همچنین سیستم گردش خون طبیعی مادر با افزایش جریان در رگ های دیگر تلاش می کند تا مشکل را جبران کند اما این کاهش در رگ اصلی بطور کامل نمی تواند جبران شود. آئورت مادر یعنی رگ اصلی که خون غنی شده با اکسیژن را از قلب او می آورد نیز هنگام خوابیدن به پشت، کمی فشرده می شود. این موضوع جریان خون به را به رحم، جفت و نوزاد کاهش می دهد.
این تحقیق نشان می دهد که زنان باردار می توانند حالت خواب خود را تغییر دهند. در تحقیقی جدید که به زنان باردار می پردازد، اجتماعی که دارای میزان بالایی از مرده زایی بود، بیش از 80 درصد از زنان گفته اند که می توانند حالت خوابشان را با کمی دشواری به وضعیتی که برای نوزادشان بهتر است، تغییر دهند.
همچنین کارشناسان خواب داتیس توصیه می کنند که برای راحت تر شدن خوابیدن به پهلو و همچنین کاهش فشار بر زانوها در این حالت از خواب، بهتر است بالشی تخت در بین زانوهای خود قرار دهند یا از بالش های مخصوص بارداری استفاده نمایند. همچنین خوابیدن بر روی تشکی نیمه سفت با لایه هایی از مموری فوم یا لاتکس می تواند در دوره بارداری ضمن پشتیبانی از ستون فقرات و مفاصل به گردش آزادانه خون و مایعات بدن نیز کمک کند.