خمیازه کشیدن برای خیلی ها عجیب است و علتش را نمی دانند و از این رو در این یادداشت علت ها و بخصوص دلیل زیاد شدن آن را توضیح داده ایم. اگر خواب خوبی دارید اما همچنان دچار این وضعیت می شوید بهتر است این یادداشت را در مجله خواب داتیس مطالعه نمائید و از ترفندهایی که اینجا آورده ایم کمک بگیرید. اما در صورتی که فکر میکنید خواب کافی و مناسب ندارید راه های ارتقای کیفیت خواب را در داتیس مطالعه کنید.
یک خمیازه، حرکتی غیر ارادی است که شامل باز شدن دهان و کشیدن نفسی عمیق و سپس بازدم می شود. کل این فرایند بطور میانگین 6 ثانیه طول می کشد. در بسیاری مواقع نیز همراه با بستن چشم ها به مدت 6 ثانیه و بعضی وقت ها با آب افتادن یا خیس شدن چشم هایمان همراه است.
اگرچه بسیاری از مردم تصور می کنند که خمیازه کشیدن نشان دهنده خستگی است اما این تنها علت نیست. تئوری های مختلفی از کمبود اکسیژن در مغز تا بی حوصلگی محض، در توضیح این حرکت مطرح هستند. برخی دانشمندان نیز ادعا کرده اند که خمیازه واکنشی به دیگر افرادی است که در محیط اطرافمان حضور دارند. در زمان انسان های غارنشین، وقتی گروهی خمیازه می کشیدند، به دیگران علامت می داده اند که زمان رفتن به بستر خواب فرا رسیده است.
هر کدام از این تئوری ها برای خود منطقی دارند اما باید حقیقت را از تخیل جدا کرد.
وقتی مغز شما میان زمان ها یا فعالیت های مختلف تغییر وضعیت می دهد، ممکن است خمیازه ای ایجاد کند. به نظر می رسد این علامت درونی بدن است برای این که به شما بگوید چیزی تغییر کرده است. برای مثال، وقتی زمان رفتن به تخت خواب می رسد خمیازه می کشید چرا که بدنتان آماده خواب می شود. و همچنین هنگامی که حوصله شما سر می رود باز این اتفاق می افتد چراکه وضعیت بدن از تمرکز و هوشیاری به حواس پرتی و انرژی کمتر تغییر می کند.
از این رو است که شما باید هر 90 دقیقه یکبار بین کاری که انجام می دهید وقفه ای گذاشته و از جایتان بلند شوید و قدمی بزنید. اگر خود را در حال خمیازه کشیدن یافتید، بدانید که این ساعت درونی بدن شما است که می گوید زمان بلند شدن و حرکت کردن رسیده است.
هنگام شب هوشیاری ما کمتر می شود و این می تواند خمیازه های ما را بیشتر کند. با این حال قصه ها و افسانه های زیادی رد مورد این عملکرد بدن ساخته و پرداخته شده است. می دانیم که مواد شیمیایی معینی در مغز می توانند باعث افزایش خمیازه ها شوند. یکی از این مواد هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (adrenocorticotropic hormone) است که شب ها افزایش می یابد و بطور بالقوه علت افزایش خمیازه قبل از خواب است.
متوجه شده اید که هنگام مطالعه یا تمرکز بیشتر خمیازه می کشید؟ علتش این است که این فعالیت ها دمای مغز را افزایش می دهد و باز کردن دهان در حال دم و بازدم آن را خنک می کند. وقتی دهانتان را کاملا باز می کنید باعث می شود که جریان خون و مایعات بدن سرعت بیشتری پیدا کند. کمی عجیب است اما جواب می دهد.
روزی روزگاری انسان ها با کلمات دقیق حرف نمی زدند. در عوض، ما از علائم گوناگونی برای ارتباط استفاده می کردیم و خمیازه کشیدن نیز یکی از آن ها بود. در روزهای آغازین انسان بر روی زمین، این شیوه ای بود که ما برای ارتباط با یکدیگر و اعلام این که خسته شده ایم یا حوصله ما سر رفته است، بکار می بردیم. حالا به نظر می رسد که این رفتار به شکلی استمرار یافته است.
از آنجایی که دانشمندان دریافته اند که وقتی اکسیژن خون کم می شود دفعات خمیازه کشیدن نیز افزایش پیدا می کند به نظر می رسد شواهدی در دست است که تئوری رابطه خمیازه با کمبود اکسیژن را تائید می کند. این بار نیز افزایش ضربان قلب بر اثر خمیازه ای که می آید باعث رساندن اگسیژن بیشتر به سیستم بدن می شود.
احتمالا خودتان می دانید و تجربه کرده اید که این یکی از مسری ترین وضعیت های پیرامون ماست. دانشمندان دریافته اند که ما حتی با تماشای ویدیوی آن نیز ممکن است دچار خمیازه شوید. جالب تر اینجاست که ما در حیوانات نیز می توانیم این موضوع را ببینیم. بطور مثال وقتی من خمیازه می کشم این حرکت به سگ من نیز سرایت می کند. به علاوه تحقیقات نشان داده است که هرچه رابطه ما با کسی که خمیازه می کشد نزدیک تر باشد بیشتر آن را منعکس می کنیم.
کشیدن نفس عمیق، خنک کردن خود، از خانه بیرون رفتن، انجام حرکات کششی، و نوشیدن آب پنج مورد از کارهایی است که می توانید انجام دهید تا از تکرار این وضعیت خلاص شوید. اگر شما به اندازه کافی خوابیده اید و هنوز دچار تکرار این وضعیت هستید، شاید نیاز به اکسیژن بیشتری داشته باشید. از این بهتر است تکنیک های نفس کشیدن عمیق را امتحان کنید. با این کار می توانید به مغزتان اکسیژن بیشتری برسانید.
آیا بخاطر دارید که بالاتر گفتیم یکی از دلایل خمیازه کشیدن خنک کردن مغز است؟ پس اگر شما فعالیت سنگین فکری انجام می دهید خود را خنک نگه دارید تا از بروز این وضعیت جلوگیری شود. پنجره ای را باز بگذارید یا اگر وضعیت خیلی شدید است یک کیسه یخ روی سر یا گردن خود بگذارید.
هوای تازه درمان هر دردی است. علاوه بر این تغییر هوا می تواند مغز شما را تحریک کرده و حالت بی حوصلگی را از بین می برد. دلیل دیگری که باعث می کند این استراتژی جواب دهد این است که اگر شما در یک نقطه به مدتی طولانی بنشینید منجر به خستگی می شود و بلند شدن و بیرون رفتن از محیط می تواند به تازه کردن حس و حالتان کمک کند.
اما اگر هوا برای بیرون رفتن مناسب نیست، انجام چند حرکت کششی ساده و سریع می تواند ترفند خوبی باشد. همچنین کم شدن آب بدن نیز می تواند باعث ایجاد حس خستگی شود و در این حالت نوشیدن یک لیوان آب، انرژی شما را باز می گرداند.